محرم کسي است که در نگاه به او و نگاه او محدوديت ساير افراد نيست و ازدواج با او حرام است. بهجز همسر که محرميت او با ازدواج است و احکام خود را دارد.
اسباب محرميت:
1- نسب: که خويشاوندي پدر و مادري را شامل مي شود.
2- سببي: که خويشاوندي با ازدواج است.
3- رضاعي:که خويشاوندي با شير خوردن حاصل ميشود.
(( محارم نسبى )): هفت دسته از زنها و مردها به سبب خویشاوندى بر یكدیگر محرمند و نمى توانند با هم ازدواج كنند:
(( افرادى كه بر پسرها و مردان محرمند )):
1ـ مادر و مادر بزرگ .
2ـ دختر و دختر فرزند.
3ـ خواهر.
4ـ خواهرزاده (دختر خواهر).
5ـ برادر زاده (دختر برادر).
6ـ عمه (عمهء خودش به عمهء پدر و مادرش ).
7ـ خاله (خالهء خودش و خالهء پدر و مادرش ).
یک مسأله : 1ـ بجز افرادى كه نوشته شد و برخى افراد دیگر كه به سبب شیر خوردن محرم مى شوند زنها و دخترهاى دیگر نامحرمند, حتى همسر برادر و خواهر همسر, گر چه ازدواج با خواهر زن تا مدتى كه خواهرش همسر اوست حرام مى باشد, یعنى ازدواج با دو خواهر جایز نیست , مگر آنكه اولى را طلاق بدهد یا از دنیا برود(تحریر الوسیله , ج 2 كتاب النكاح ,ص 280 م 15 ).
(( افرادى كه بر دخترها و زنان محرمند )): 1ـ پدر و پدر بزرگ .
2ـ پسر و پسر فرزند (نوه ).
3ـ برادر.
4ـ خواهرزاده (پسر خواهر).
5ـ برادر زاده (پسر برادر).
6ـ عمو (عموى خودش و عموى پدر و مادرش ).
7ـ دایى (دایى خودش و دایى پدر و مادرش ).
(( محارم سببى )): افرادى كه به واسطهء ازدواج بر پسرها و مردها محرم مى شوند عبارتند از:
1ـ همسر
2ـ مادر همسر و مادر بزرگ او.
3ـ دختر همسر, هر چند دختر خودش نباشد. (در صورتى كه با آن زن همبستر شده باشد و عقد تنها سبب محرمیت نمى شود.)
4ـ زن پدر (نامادرى ).
5ـ زن پسر (عروس )
(( افرادى كه به واسطهء ازدواج بر دخترها و زنها محرم مى شوند عبارتند از )) :
1ـ شوهر.
2ـ پدر شوهر و پدر بزرگ او.
3ـ پسر شوهر, هر چندفرزند خودش نباشد و نوهء او.
4ـ شوهر مادر (به شرط آن كه با هم آمیزش كرده باشند).
5ـ شوهر دختر (داماد)
محارم رضاعي
اگر کودکي با شرايطي که در کتب فقهي آمده از زني شير بخورد، موجب محرميت برخي افراد به او ميشود.
ازجمله اين شرايط ميتوان به شرايط زير اشاره کرد:
اينکه کودک شير را از پستان بخورد،شير خالص باشد، دوسال بچه تمام شده باشد، کودک به سبب قي، شير را قي نکند،حداقل يک شبانهروز شير سير بخورد و در بين آن غذا يا شير ديگري را نخورد، يا پانزده مرتبه شير بخورد و يا مقداري شير بخورد که باعث رويش گوشت و محکم شدن استخوان کودک شود.
در اينصورت زني که به بچهاي شير داده، مادر و مادربزرگ زن، خواهران آن زن، دختران و نوههاي او، عمه و خاله زن و نيز زنانيکه به شوهر آن زن محرم هستند به اين کودک محرم ميشود و نميتواند يا آنها ازدواج کند.
و اگر کودکي که از زن ديگري شير خورده، دختر باشد،شوهر آن زن، پدرشوهر او، پسرها و نوهها،برادران شوهر، عمو دايي شوهر، برادران زن، عمو و دايي زن،پدر و پدربزرگ زن عمو و دايي زن برآن دختر محرم ميشوند.
احکام نگاهکردن و پوشش
زن و شوهر به تمام بدن يکديگر ميتوانند نگاه کنند، هرچند براي لذت باشد. لمس بدن نامحرم حرام است، حتي لمس دست و صورت بدون قصد لذت حرام است.
زن و مرد نامحرم نميتوانند به همدست بدهند(مصافحه کنند) مگر از روي لباس که در آن صورت بنا بر احتياط واجب نبايد دست يکديگر را بفشرند.
بر زن واجب است تمام بدن خود را از نامحرم بپوشاند. ولي پوشاندن صورت بهمقداري که در وضو شستهميشود و دستها تا مچ اگر آرايش و زيور نداشته باشد واجب نيست.